Prof. UAM dr hab. Michał Haake

Stopień/tytuł naukowy:

dr hab.

Email:

michalhaake@gmail.com

Edukacja i przebieg kariery zawodowej:

1997 r. – tytuł magistra na podstawie pracy „O malarstwie Leona Tarasewicza” napisanej pod kierunkiem prof. P. Piotrowskiego (Instytut Historii Sztuki UAM)

2002 r. – stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii-historii sztuki na podstawie dysertacji „Portret w malarstwie polskim u progu nowoczesności” napisanej pod kierunkiem prof. W. Suchockiego (Wydział Historyczny UAM).

2015 r. – stopień doktora habilitowanego na podstawie książki „Figuralizm Aleksandra Gierymskiego”. (Wydział Historyczny UAM)

Zainteresowania badawcze:

Historia malarstwa nowożytnego i sztuki nowoczesnej; hermeneutyka historyczno-artystyczna, teoria symbolu i twórczości portretowej, komparatystyka; krytyka artystyczna

 Działalność popularyzatorska:

Prowadził wykłady gościnne w: Muzeum Narodowym w Poznaniu, Muzeum Narodowym w Warszawie, Zamku Królewskim w Warszawie, Pracowni  Pytań Granicznych UAM, Galerii Miejskiej „Arsenał” w Poznaniu Galerii BWA w Gorzowie Wielkopolskim, Towarzystwiw Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Poznaniu, Fundacji Altum. Publikował artykuły w czasopismach: „Rocznik Rzeźba Polska”, „Orońsko. Kwartalnik Rzeźby”, „Gazeta Malarzy i Poetów”, „Arteon”, „Exit”, „Obieg”, „Opcje”, „Format”.

Członkostwo w organizacjach naukowych:

Stowarzyszenie Historyków Sztuki

Polskie Towarzystwo Karla Jaspersa 

Granty i projekty badawcze:

Hermeneutyka portretu. Badania nad portretem w malarstwie polskim II połowy XIX oraz przełomu XIX i XX wieku, 2000-2002, Komitet Badań Naukowych, wykonawca

Obrazy Aleksandra Gierymskiego i Jacka Malczewskiego w perspektywie hermeneutycznej teorii symbolu, 2009-2010, Narodowe Centrum Nauki, kierownik

Recepcja teorii Darwina w polskiej sztuce i kulturze wizualnej okresu pozytywizmu, Narodowe Centrum Nauki 2014-2015, kierownik

Stypendia:

Fundacja z Brzezia Lanckorońskich, 2010, Londyn

Lifelong Learning Programme Erasmus. Teachnig Staff Mobility. Narodowa Agencja Programu Erasmus 2012. Slaviska Institutionen, Stockholm Universitet

Lifelong Learning Programme Erasmus. Teachnig Staff Mobility. Narodowa Agencja Programu Erasmus. 2016. Institut für Kunst- und Bildgeschichte (IKB) der Humboldt-Universität zu Berlin.

Bayerische Staatskanzlei 2017, Julius-Maximilians-Universitaet Würzbug. 

Nagrody:

Wyróżnienie w XLV Konkursie im. ks. prof. dr Szczęsnego Dettloffa na prace naukowe młodych historyków sztuki, 2000, Stowarzyszenie Historyków Sztuki

Stypendium Naukowe Miasta Poznania, 2002, Rada Miasta Poznania.

Wyróżnienie w XLVIII Konkursie im. Ks. Prof. dr Szczęsnego Dettloffa na prace naukowe młodych historyków sztuki, 2003, Stowarzyszenie Historyków Sztuki

Nagroda indywidualna III stopnia przyznawana przez Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2010

Nagroda indywidualna III stopnia przyznawana przez Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2016.

Najważniejsze/najnowsze publikacje:

Monografie naukowe:

Portret w malarstwie polskim u progu nowoczesności, Kraków: Avalon 2008

 Figuralizm Aleksandra Gierymskiego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2015

Utracone arcydzieło. Losy obrazu ‘Targ na jarzyny’ Józefa Pankiewicza, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2020.  

 Wybrane artkuły w czasopismach naukowych:

 Powołanie św. Mateusza Caravaggia. Hermeneutyka obrazu a zagadnienie związku międzyobrazowego, „Artium Quaestiones”, t. XVII, (2007), s. 39-115.

Twórczość Wyspiańskiego wobec malarstwa Jana Matejki. Między formą a treścią portretu, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i konserwatorstwo”, 2008, t. XXXV, z. 385, s. 229-242.

 O dwóch różnych głosach w sprawie egzystencjalno-hermeneutycznej nauki o sztuce Michaela Brötjego, „Folia Historiae Atrium”, Seria Nowa, t. 12, (2008), s. 109-120.

 Abstract art and Sacred Art, „Sacrum et Decorum”, R. II, (2009), s. 95-111.

 Obraz w kole rozumienia, „Artium Quaestiones”, t. XX, (2009), s. 141-170.

 „Saint Francis” by Jacek Malczewski and the Dionysian Idea, “Sacrum et Decorum”, R.III (2010), s. 58-79.

 Sztuka w zaścianku. O obrazowej funkcji fauna w malarstwie Jacka Malczewskiego, „Artium Quaestiones”, t. XXI, (2011), s. 125-168.

 The Meaning of Existence and art in the painting “Pietà” by Tadeusz Boruta, “Sacrum et Decorum”, R. IV (2011), s. 80-94

 The symbolism of “Adam Asnyk with Muse” by Jacek Malczewski, RIHA Journal 0038/ April 2012

 Danuta Waberska’s “St Joseph with Young Jesus”. A study in the iconology and aesthetics of reception, „Sacrum et Decorum”, R. VI (2013), s. 106-118.

 Człowiek wśród zwierząt. Obrazy Józefa Chełmońskiego z lat 90. XIX wieku, „Biuletyn Historii Sztuki”, (2014), nr 4, s. 667- 689.

 Idea spowiedzi świętej i słowiańszczyzna. O „Madeju” Witolda Pruszkowskiego. Studium komparatystyczne, „Quart”, (2014), nr 2 (32), s. 15-27.

 Shylock i Jessica – Maurycy Gottlieb jako malarz, „Quart”, (2015), nr 1 (35), s. 20-34.

 Metaphisics – symbol – landscape. On the motif of ruins in Caspar David Friedrich’s painting, „Sacrum et Decorum”, R. IX (2016), s. 19-37.

 Olga Boznańska’a „Flower Girls. Japonisme or the Tradition of Rueckenfigur?, Rocznik muzeum narodowe w Warszawie, 5 (41) (2016), str. 214-227.

 O jednym z aspektów obrazu „Dziwny ogród”; Józefa Mehoffera. Między Stworzeniem a ewolucjonizmem, „Rocznik Historii Sztuki”, t. XLI, (2016), s. 159-186.

Mowa Transcendencji. Hermeneutyka światła w religijnym malarstwie Caravaggia, „Ethos”, R. 30 (2017), nr 3(119), s. 235-255.

Millenial celebrations of Poland’s Christianization in Poznań – a page in the visual war history in Poland, „Sacrum et Decorum“, R. X (2017), s. 7-31.

Symbolika i geologia. Przyczynek do badań nad motywem ziemi w twórczości Ferdynanda Ruszczyca, „Quart“ (2018), nr 1, s. 3-17.

Tematyka żydowska w twórczości Józefa Pankiewicza w kontekście społeczno-politycznym, „Studia Judaica”, R. 21 (2018), nr 2 (42), s. 213-251.

Michał Mencfel, Atanazy Raczyński (1788-1874). Biografia (2016). Review, „Bulletin der Polnischen Historischen Mission”, (2018), nr 13, s. 265-270.

Piękno symbolu. O „Zwiastowaniu“ z Ołtarza św. Kolumby Rogiera van der Weydena,  „Ethos”, R. 32 (2019), nr 3(127), s. 125-154.

Zde(a)rzenia. Ku teorii sztuki abstrakcyjno-figuratywnej, „Quart“ (2020), nr 4 (58), s. 16-31.

Realism and figuralism. On „Christ and Sinner” by Henryk Siemiradzki, w: Henryk Siemiradzki and the international artistic milieu in Rome, red. Maria Nitka, Agnieszka Kluczewska-Wójcik, “Conferenze” (wyd. Accademia Polacca delle Scienze Biblioteca e Centro di Studi a Roma&Polish Institute of World Art Studies), vol. 145, (2020), s. 123-139.

 

 Wybrane artykuły w monografiach zborowych:

 .„Nawrócenie Św. Pawła” Caravaggia między „realizmem” przedstawienia a realnością obrazu, (w:) Rzeczywistość Realizm Reprezentacja. Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, Warszawa: SHS 2001.

The „Portrait of Cosimo I” by Angelo Bronzino. Into portrait hermeneutic in painting, (w:) Rafael i jego spadkobiercy. Portret klasyczny w sztuce Nowożytnej Europy, materiały sesji naukowej 2002, Toruń: UMK 2003.

Zapośredniczenie a granica dzieła. Przyczynek do badań nad egzystencjalno-hermeneutyczną nauką o sztuce Michaela Brötje (w:) Obraz Zapośredniczony. Seminarium metodologiczne Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, Warszawa: SHS 2005.

Pisarstwo Michaela Brötjego na przejściu od hermeneutyki do dekonstrukcji (w:) Historia sztuki po Derridzie, materiały seminarium z zakresu teorii historii sztuki, Rogalin, Poznań: UAM 2006.

 Od dekoracyjności do płaszczyznowości. W stronę twórczości Władysława Skoczylasa (w:) Sztuka lat 1905 – 1923. Malarstwo – Rzeźba – Grafika. Krytyka artystyczna, Toruń: UMK 2006.

Maksymiliana Gierymskiego „Polowanie „par force” na jelenia”  między interpretacjami (w:) Wielkie dzieła – wielkie interpretacje, materiały LV ogólnopolskiej sesji naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki Warszawa, Warszawa: SHS 2007.

Granica dzieła – granica języka. Przyczynek do badań nad związkami historii sztuki i filozofii egzystencjalnej (w:) Brak słów. Topos „niewysłowienia” w nauce i literaturze o sztuce. Materiały Seminarium metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Nieborów, Warszawa: SHS 2007.

Stanisława Witkiewicza teoria twórczości portretowej (w:) Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce. Materiały z konferencji naukowej, Toruń, 13-15 VI 2007, red. Małgorzata Geron, Jerzy Malinowski, wyd. DIG, Toruń 2009, s. 131–150.

„Stary Browar” w świetle tradycji (w:) Mecenat artystyczny a oblicze miasta, materiały LVI Ogólnopolskiej Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków 8-10 XI 2007, pod. red. D. Nowackiego, Kraków 2008, s. 399-415.

Portret – portret dziecka, (w:) Przemyśleć wszystko …. Stanisława Wyspiańskiego modernizacja wyobraźni zbiorowej. Red. M. Okulicz-Kozaryn, M. Bourkane, M. Haake, Poznań: PTPN, 2009,  119-146.

Jan Białostocki o symbolu (w:) Białostocki. Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki „Jan Białostocki – między tradycją a innowacją” Nieborów, Warszawa: SHS 2009, s. 19-38.

Zapis przeżycia estetycznego. O jednym z aspektów podróżowania Stanisława Wyspiańskiego, (w:) Podróże artystyczne. Artysta w podróży, red. R. Kasperowicz, J. Jaźwierski, M. Pastwa, Lubin: Towarzystwo Naukowe KUL 2010,s. 121-141.

O potrzebie hermeneutycznej perspektywy w badaniu intencji artysty. W stronę twórczości Aleksandra Gierymskiego (w:) Podmiot/podmiotowość. Artysta-historyk-krytyk. Materiały seminarium metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki Nieborów 21-23 października 2010, Warszawa 2011, s. 117-133.

Prawda w malarstwie – historyczna czy ponadczasowa? (w:) Prawda w malarstwie. Sesja naukowa 19-20 października 2011, Wydział Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Gdańsk: ASP, 2011, s. 4-12. 

Tymoteusz’ Jana van Eycka. Metodologia Zdzisława Kępińskiego między ikonologią a hermeneutyką obrazu (w:) Oko i myśl. O Zdzisławie Kępińskim, Poznań: PTPN-MNW 2012, s. 59-80.

Gustaw Herling-Grudziński wobec twórczości Caravaggia. Przyczynek do interpretacji Wskrzeszenia Łazarza (w:) „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński i dawne malarstwo europejskie, Poznań: PTPN  2013, s. 171-191. 

“ … ażeby za oto dobrodziejstwo/ Bez ociągania chrzest przyjął…”. Ikonografia obrazu „Kupiec wenecki” Aleksandra Gierymskiego (w:) Szekspir 2014. W 450. rocznicę urodzin, red. Krystyna Kujawińska Courtney, Monika Sosnowska, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2014, s. 185-201.

Unity or Disruption? Textile Elements in the Work of Polish Colorists, [w:] Bild-Riss: Textile Öffnungen im ästhetischen Diskurs, red. M. Kapustka, Zurich: HIS UZ 2014, s. 143-152.

„Ścięcie św. Jana” Caravaggia – ożywianie obrazów a teoria dzieła sztuki (w:) Obraz żywy. Materiały seminarium metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, red. M. Poprzęcka, Warszawa: SHS 2015, s. 17-36.

„Pogrzeb św. Łucji” Caravaggia a idea „Das Umgeifende”, [w:] Karl Jaspers. Człowiek w epoce przełomu, red. Cz. Piecuch, Kraków: Universitas 2015, s. 75-90.

Rembrandt-ikonoklazm- fizjonomika-Holokaust. Uwagi na temat stanowiska Karla Jaspersa w sprawie wyglądu Jezusa Chrystusa (w:) Karl Jaspers – świadek epoki, red. Czesława Piecuch, Kraków: Universitas 2016, s. 252-277.

Estetyka Józefa Kremera a teoria malarstwa pejzażowego (w:)  Józef Kremer (1806-1875). Studia i materiały, red. U. Bęczkowska, R. Kasperowicz, J. Maj, Kraków: UJ 2016, s. 305-322.

Witraż jako element poetyki architektury na przykładzie kościoła Bogarodzicy Maryi w Poznaniu (w:) Tradycja i współczesność. Sztuka witrażowa po 1945 roku, red. B. Fekecz-Tomaszewska, M. Ławicka, Kraków-Legnica: Stowarzyszenie Miłośników Witraży „Ars Polona” 2017, s. 161-170.

Autoportrety Élisabeth Vigée Le Brun „w akcie malowania” w świetle teorii hermeneutycznej i dekonstrukcjonistycznej (w:) Élisabeth Vigée Le Brun i jej czasy. Kobieta – artystka – Europejka, Muzeum w Nieborowie i Arkadii, 2017 r.  Publikacja internetowa: http://www.nieborow.art.pl/publikacje/.

Eloe ze zwłokami Ellenai Jacka Malczewskiego. W stronę teorii hermeneutyki związków literacko-artystycznych, (w:) Literatura a malarstwo, red. T. Szybisty, J. Godlewicz, wydawnictwo 2017, 353-373.

Twórczość Cy Twombly’ego wobec zagadnienia postumentu w rzeźbie awangardowej (w:) Paragone, Rzeźba wobec awangardy, red. E.Błotnicka-Mazur, L. Lameński, M. Pastwa, Lublin: Stowarzyszenie Historyków Sztuki – Wydawnictwo KUL 2018, s.  209-220.

Hermeneutyka wobec twórczości Caravaggia. Na przykładzie obrazów „Nawrócenie św. Pawła” i „Śmierć Marii” (w:) Obrazy mocne – obrazy słabe. Studia z teorii i historii badań nad sztuką, red. Ł. Kiepuszewski, S. Czekalski, M. Bryl, Poznań: UAM-MNP 2018, s. 123-138.

Znak, symbol czy szyfr? O motywie czerwonej draperii na obrazie „Madonna Różańcowa” Caravaggia (w:) Karl Jaspers: Logos i alogon, red. Cz. Piecuch, Kraków: Universitas 2018, s. 153-174.

Spotkanie sztuki dawnej i współczesnej jako temat praktyki kuratorskiej. Wokół wystawy „Time is out of Joint” (w:) Artysta/kurator, red M. Poprzęcka, Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki 2019, s. 59-74.

„Prawie graficznie sformułowane biele”. Herberta koncepcja sztuki figuralno-abstrakcyjnej (w:) Kłusownik i myśliwi. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta, red. J. Pyzia, J. Ruszar, Kraków: Instytut Literatury 2020,  s. 71-83.

Targ za Żelazną Bramą Józefa Pankiewicza – utracona alegoria? (w:) Obraz jako obiekt teoretyczny. Studia z teorii i historii badań nad sztuką. Materiały Seminarium Metodologicznego Historii Sztuki im. Edwarda Raczyńskiego. Pałac w Rogalinie, 17-19 października 2019, red. Ł. Kiepuszewski, M.Haake, P. Juszkiewicz, t. 2. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2020, s. 71-84.

„Christ und Ehebrecherin” von Jacek  Malczewski, (w:)  Religiositaetkoncepte im 18 und 19. Jahrhundert in Philosophie, Literatur und Kunst, (Hg) E. Szymani, M.Zielińska, N.Zarska, Leipzig: Universitaet Verlag 2020.

Katalogi wystaw (wybrane):

Poza grupą, poza manifestem (w:) Poza grupą. Poza manifestem. Grafika polska dwudziestolecia międzywojennego ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu, katalog wystawy, Poznań: Muzeum Narodowe w Poznaniu 2005

W stronę antyhumanizmu. Wokół twórczości Sylwestra Ambroziaka (w:) Sylwester Ambroziak, katalog wystawy, Orońsko: Centrum Rzeźby Współczesnej 2005

Między lustrem a widzem. Autoportret w malarstwie polskim końca XIX w., (w:) Twarze Ameryki, Kraków: MCK 2005

W stronę „sztuki rodzajowej” (przyczynek do teorii pojęć) (w:) Obraz życia. Malarstwo polskie od 1946 roku do dzisiaj, Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 2007

Embryonic figures (w:) Sylwester Ambroziak. Rzeźba. Animacje, kat. wyst., Gorzów: BWA-Miejski Ośrodek Sztuki 2012

Pejzaż i czas, [w:] Aleksander Gierymski 1850-1901, katalog wystawy, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie 2014.

Symbolika metalowej płyty w twórczości Jerzego Kaliny (w:) Wańka Wstańka. Jerzy Kalina, kat. wystawy, Poznań: Galeria Miejska „Arsenał” 2016

Sylwester Ambroziak’s films as a testimony of his artistic attitude (w:) Sylwester Ambroziak- Odległy świat. Miejska Galeria Sztuki w Łodzi, Łódź 2016

Malarstwo Antoniego Michalaka wobec tradycji portretowej (w:) Dla nieba i ziemi. Antoni Michalak – malarstwo, red. B. Kasperowicz, Lublin: Muzeum Lubelskie 2018, s. 42-49.

Jarosław Grulkowski’s making of mythical things/Jarosława Grulkowskiego tworzenie rzeczy mitycznych (w:) Kości, chmury, molekuły, kat wys., red. Aleksandra Zoń, Muzeum Współczesne Wrocław, Wrocław 2017, s. 9-13.