W ramach studiów w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych UAM będę pracować nad rozprawą pod roboczym tytułem „Obrazowanie historii na płaszczyźnie. O schematach wizualnych w płaskorzeźbach i malarstwie okresu nowoasyryjskiego”. Pomysł ten zrodził się z moich zainteresowań sztuką starożytnego Bliskiego Wschodu, która była tematem napisanych przeze mnie w minionych latach dwóch prac dyplomowych. Planowana rozprawa dotyczyć będzie nieanalizowanej jak dotąd problematyki obrazowania historii na płaszczyźnie na przykładzie dzieł sztuki okresu nowoasyryjskiego (IX-VII wiek p.n.e.). Jest to sztuka, której formy oraz motywy uznawane w dotychczasowej literaturze za eklektyczne połączenie znanych z wcześniejszych dzieł przedstawień, w rzeczywistości prezentuje nową jakość. W zakres analiz wejdą zachowane do dziś płaskorzeźby oraz nieliczne przykłady malarstwa ściennego. Płaszczyznowe zdobienia znane są ze stanowisk archeologicznych obecnie znajdujących się w granicach państwa irackiego. Należą do nich: Ninawa (starożytna Niniwa), Kalat asz-Szarkat (starożytne Aszur), Nimrud (starożytne Kalchu), Chorsabad (starożytne Dur-Szarrukin) oraz Tall al-Ahmar (starożytne Til Barsip). Obecna lokalizacja wspomnianych powyżej dzieł ze względu na duże zainteresowanie pozostałościami wschodnich kultur w XIX i początkach XX wieku skupia się wokół kolekcji najważniejszych encyklopedycznych muzeów, jak: londyńskie British Museum, paryski Luwr, nowojorskie Metropolitan Museum of Art oraz muzeum należące do Oriental Institute w Chicago i Pergamonmuseum w Berlinie.
Kluczowym elementem planowanej rozprawy doktorskiej będzie zbadanie schematów przedstawiania płaskorzeźbionych i malowanych ilustracji w postaci historii władców nowoasyryjskich oraz sposobów ukazywania dziejów tego państwa na płaszczyźnie. Należy zdawać sobie sprawę z faktu, że sceny te stanowią swego rodzaju dokumentację ówczesnego życia w postaci dokładnego odzwierciedlania ubiorów, założeń architektonicznych czy realizmu w przedstawianiu zwierząt żyjących na terenach dzisiejszego Iraku. To właśnie sztuka zachowuje pamięć o ważnych postaciach z przeszłości – przede wszystkim władcach, którzy zostali uwiecznieni na płaskorzeźbach i malowidłach naściennych przez artystów i rzemieślników, którzy dzięki swoim umiejętnościom potrafili odwzorować ich idee. Niebagatelną częścią badań będzie również lektura oryginalnych tekstów nowoasyryjskich spisanych pismem klinowym, które towarzyszą ikonografii przedstawień. Na zbadanie tego aspektu sztuki pozwoli mi umiejętność odczytania i tłumaczenia języka akadyjskiego nabyta w minionym roku akademickim.
Warto zaznaczyć, że będzie to pierwsza rozprawa doktorska w zakresie sztuki starożytnego Bliskiego Wschodu powstała na Instytucie Historii Sztuki UAM. 😉
