Proseminaria

Proseminarium I: dr Dorota Łuczak

Proseminarium II: prof. UAM dr hab. Mariusz Bryl

Proseminarium III: dr Dorota Molińska

Proseminarium IV: dr Adam Soćko

 

Zajęcia obowiązkowe dla studentów roku II. Zajęcia odbywają się w dwóch cyklach po dwa semestry. Każdy student musi zaliczyć cztery proseminaria jednosemestralne. Przydziału do grup proseminaryjnych (A, B) dokonuje opiekun I roku i podaje do wiadomości w momencie rozpoczęcia zajęć.

Celem zajęć jest zapoznanie z metodami badawczymi stosowanymi w historii sztuki ze szczególnym uwzględnieniem analizy i interpretacji dzieł oraz wprowadzenie do samodzielnych badań poprzez zapoznanie z zasadami organizacji warsztatu historyka sztuki. Ponadto: poszukiwanie bibliografii tradycyjnie oraz poprzez bazy danych, formułowanie stanu badań, przygotowywanie i wygłaszanie referatu.

Zakres tematyczny jest różny w zależności od prowadzących i zmienia się co roku.

Tematy Proseminariów:

 

Proseminarium I: Lektura tekstu

I semestr, 30 godz.

dr Dorota Łuczak

warunki zaliczenia: przygotowanie do zajęć i przedstawienie analizy, oddanie pracy pisemnej

 

            Proseminarium, którego zadaniem jest przygotowanie uczestników do pisania prac seminaryjnych, licencjackich i magisterskich, zostanie skoncentrowane na wykształceniu umiejętności krytycznej lektury tekstu naukowego – niezbędnego elementu warsztatu historyków sztuki i humanistów. To pozornie proste zadanie wymaga wyjątkowej uwagi i wiedzy umożliwiającej przeprowadzenie czujnej analizy struktury tekstu, jego retoryki, argumentacji, a w końcu odkrycia i określenia podmiotu autorskiego. Wspólną pracę rozpoczniemy lekturą tekstów na temat uniwersytetu – jego społecznej roli, struktury, historycznych i współczesnych koncepcji uniwersytetu. Pod lupą studentów umieszczone zostaną kanoniczne publikacje takich badaczy i filozofów jak: Frank Ankersmit, Walter Benjamin, Horst Bredekamp, Griselda Pollock, Piotr Piotrowski, Krzysztof Pomian, które staną się punktem wyjścia do dyskusji o metodologicznych wyborach, ich ideologicznych podwalinach i konsekwencjach. Duży nacisk położony zostanie na określanie przez studentów własnego stanowiska wobec danych propozycji badawczych, w oparciu o merytoryczne argumenty.

            Intensywną pracę nad lekturą tekstu poprzedzi blok zajęć wprowadzających. W jego ramach omówione zostaną warsztatowe aspekty pisania prac: przygotowywanie przypisów, bibliografii, bazy cyfrowe, archiwa cyfrowe etc.

Warunkiem zaliczenia jest: przygotowanie do zajęć i aktywny udział w nich, przygotowanie zadowalającej prezentacji będącej krytyczną analizą zadanego tekstu, oddanie pracy pisemnej w wyznaczonym terminie (konsekwencją nie oddania pracy w terminie będzie brak możliwości zaliczenia przedmiotu).

 

Wybrana literatura:

Ankersmit F. R. , Historiografia i postmodernizm, tłum. E. Domańska, w: Postmodernizm. Antologia przekładów, pod red. R. Nycza, Kraków 1997, s. 145-189

Bal M., Wystawa jako film, w: Display. Strategie wystawiania, pod red. M. Hussakowska, M. Tatar, Kraków 2012.

Belting H., Obraz i jego media. Próba antropologiczna, tłum. M. Bryl, [w:] Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów „Artium Quaestiones”, pod red. M. Bryla, P. Juszkiewicza, P. Piotrowskiego, W. Suchockiego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009, s. 1019-1044

Bredekamp H., Formy substytucji tego, co społeczne, „Artium Quaestiones”, 2012, nr XXIII, s. 195-236

Bredekamp H., Media obrazowe, „Artium Quaestiones”, 2004, nr XV, s. 209-232

Didi-Huberman G., Przed obrazem, Gdańsk 2011 (fragment)

Domańska E., Zwrot performatywny w humanistyce, “Teksty Drugie”, 2007, nr 5, s. 48-61

Karl Jaspers, Idea uniwersytetu, Tłum. W. Kunicki, Narodowe Centrum Kultury 2017 (fragmenty)

Horkheimer M., Odpowiedzialność i studia “Kronos”, 2011, nr 2 (17)

Nader L., Afektywna historia sztuki, „Teksty Drugie” 2014, nr 1

Pomian K., Historia, nauka wobec pamięci, Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej, Lubblin 2006, s. 11-48

Poprzęcka M., 1 os. lp., w: Podmiot / podmiotowość: artysta, historyk, krytyk [Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, 21-23 października 2010], Warszawa 2010.

Pollock G., Polityka teorii: pokolenia i geografie. Teoria feministyczna i historie historii sztuki, tłum. M. Bryl, „Artium Quaestiones”, 1997, nr VIII, s. 153-186.

Sławek T., Uniwersytet: Logos i Logo, “Czas Kultury”, 2015, nr 3 (186)
Małgorzata Sugiera, Badacz jako świadek: między wiedzą uniwersalną a lokalną, „Teksty Drugie”, 2018, nr 3, s. 253-266

 

Proseminarium II: Lektura dzieła

prof. UAM dr hab. Mariusz Bryl

I semestr, 30 godz.

4 pkt. ECTS

Forma zaliczenia: zaliczenie z notą

 

Proseminarium poświęcone zostanie doskonaleniu umiejętności analizy i interpretacji dzieł sztuk wizualnych. Na zajęciach będą prezentowane oraz dyskutowane zaawansowane pod względem powyższych umiejętności teksty reprezentatywne dla danej perspektywy teoretycznej lub podejścia metodologicznego. Konfrontacja tekstu i obrazu, wokół której toczyć się będzie dyskusja, powinna pogłębić świadomość metodologiczną uczestników proseminarium.

            Warunkiem zaliczenia jest: systematyczne aktywne uczestnictwo w zajęciach, przygotowanie prezentacji w oparciu o przydzielony tekst oraz oddanie pracy pisemnej dotyczącej zadanej lektury.

 

Literatura:

Michel Foucault, Panny dworskie, w: Tajemnica Las Meninas. Antologia tekstów, Kraków 2006, s. 91-103

John R. Searle, Las Meninas i paradoksy malarskiego przedstawiania, w: Tajemnica Las Meninas. Antologia tekstów, Kraków 2006, s. 137-149

Leo Steinberg, Las Meninas Velázqueza, w: Tajemnica Las Meninas. Antologia tekstów, Kraków 2006, s. 151-161

Joel Snyder, Las Meninas i „zwierciadło księcia”, w: Tajemnica Las Meninas. Antologia tekstów, Kraków 2006, s. 165-204

Louis Marin, Ku teorii lektury w sztukach wizualnych: Poussina Pasterze Arkadyjscy, w: Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów „Artium Quaestiones”, Poznań 2009, s. 157-183

Mieke Bal, Rozsiewanie obrazu. Opowieść Vermeera, w: Słowo/obraz, Warszawa 2010, s. 77-99

Victor I. Stoichita, Narodziny martwej natury jako proces intertekstualny, w: tenże, Ustanowienie obrazu. Malarstwo u progu ery nowoczesnej, Gdańsk 2011, s. 15-28

Tadeusz Żuchowski, Traktat o rzeźbie Michała Anioła – Pietà Rondanini, „Rocznik Historii Sztuki” XXVI, Warszawa 2001, s. 63-86

Wojciech Suchocki, Somosierra Michałowskiego, „Artium Quaestiones” V, Poznań 1991, s. 61-83

Michael Brötje, Vir Heroicus Sublimis Barnetta Newmana. Stworzenie – cierpienie i pojednanie,„Quart” 2013, nr 4, s. 54-62

Michael Fried, Zdobycz Gustava Courbeta (Z ekskursem na temat Śmierci jelenia), „Artium Quaestiones” XXVI, Poznań 2015, s. 195-218

Douglas Crimp, Za-wartość twarzy: Blow Job Andy’ego Warhola, w: Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów „Artium Quaestiones”, Poznań 2009, s. 765-777

Stanisław Czekalski, Balkon z widokiem na Syjon. W stronę wizualnej historii fotografii, w: Wielkie i małe historie fotografii, Warszawa 2013, s. 112-125

Mariusz Bryl, Etyczny wymiar krytyki obrazów, w: Historia sztuki dzisiaj, Warszawa 2010, s. 47-62

 

 

Proseminarium III: Sztuka Poznania – studium z historii miasta i jego zabytków 

dr Dorota Molińska

II semestr, 30 godz.

4 pkt. ECTS

Forma zaliczenia: zaliczenie z notą

Nadrzędnym celem proseminarium jest przygotowanie studentów do samodzielnej pracy badawczej oraz rozwinięcie ich umiejętności prezentowania wyników naukowych studiów zarówno w formie ustnej, jak i pisemnej.

W trakcie poszczególnych spotkań, które odbywać się będą częściowo na terenie Instytutu, ale przede wszystkim poza jego murami, w przestrzeni miejskiej i w bezpośrednim kontakcie z analizowanymi obiektami, uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z dziejami rozwoju Poznania od epoki średniowiecznej do współczesności oraz historią bardzo różnorodnych budowli i założeń urbanistycznych, które współtworzą jego zabytkowe dziedzictwo.

Proseminaryjna formuła zajęć motywować będzie studentów do aktywnego współtworzenia ich merytorycznej zawartości. Uczestnicy będą mieli za zadanie zebrać odpowiednią bibliografię, streścić stan badań oraz przygotować konspekt wystąpienia, które posłuży za podstawę do ustnej prezentacji analizującej historię i specyfikę jednego z omawianych w trakcie zajęć terenowych obiektów. Lista potencjalnych tematów zostanie zaprezentowana na pierwszych zajęciach. Wygłoszony referat, przedyskutowany wspólnie w bezpośredniej konfrontacji z przedmiotem studiów, stanie się następnie podstawą do przygotowania krótkiej pracy pisemnej skupiającej się na wnikliwej analizie stanu badań i opatrzonej aparatem naukowym.

 

Warunki zaliczenia:

  • obecność na zajęciach; dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze
  • aktywne uczestnictwo w dyskusji w trakcie zajęć
  • samodzielne przygotowanie bibliografii oraz wygłoszenie referatu przy obiekcie (około 20 min)
  • przygotowanie pracy pisemnej uwzględniającej opis stanu badań wybranego obiektu (około 5-7 str. znormalizowanego maszynopisu)

 

Podstawowa literatura:

– W. Gałka, O architekturze i plastyce dawnego Poznania do końca epoki baroku, Poznań 2001.

– T. Jakimowicz red., Architektura i urbanistyka Poznania w XX wieku, Poznań 2005.

– S. P. Kubiak, Modernizm zapomniany. Architektura Poznania 1919-1939, Poznań 2014.

– Z. Ostrowska-Kębłowska, Architektura i budownictwo w Poznaniu w latach 1780-1880, Poznań 2009.

– J. Pazder red., Atlas Architektury Poznania, Poznań 2008.

– J. Skuratowicz, Architektura Poznania 1880-1919, Poznań 1991.

 

Proseminarium IV: Architektura – podstawy badań
dr Adam Soćko

II semestr, 30 godz.

4 pkt. ECTS

Forma zaliczenia: zaliczenie z notą

 

Forma zaliczenia:

1)         zaliczenie pisemnej pracy proseminaryjnej do końca sesji kończącej semestr;

2)         dopuszczalne 2 nieobecności nieusprawiedliwione.

 

Celem zajęć jest przygotowanie uczestników do samodzielnej pracy naukowej. Głównym zadaniem jest więc praca nad „warsztatem” historyka architektury. Zajęcia podzielone będą na cztery bloki tematyczne. Pierwszy – o charakterze krótkiego wykładu – to wprowadzenie w problematykę interpretacji dzieła architektonicznego i towarzyszących temu zagadnieniu trudności. W tej części prowadzący zaprezentuje też podstawowe wydawnictwa użyteczne w pracy badawczej nad architekturą w Polsce. W ramach drugiego bloku studenci poznają zasady analizy architektury w oparciu o archiwalia (wizje pałaców) oraz samodzielnie przeprowadzoną konfrontację tekstu XVIII-wiecznego z istniejącym obiektem. Blok trzeci poświęcony będzie szczegółowej analizie publikowanych tekstów naukowych traktujących o architekturze. Blok czwarty – najobszerniejszy – to prowadzona wspólnie na zajęciach analiza porównawcza czołowych zabytków architektury polskiej i europejskiej. Celem tego ćwiczenia jest wykształcenie podstawowych umiejętności analizy architektury stawiania problemów badawczych, utrwalenie specjalistycznej terminologii, umiejętność analizy planów budowli. Podsumowaniem zajęć i podstawowym warunkiem ich zaliczenia będzie samodzielna praca pisemna na temat wskazanego przez prowadzącego zabytku architektury w Polsce (szczegółowe zasady konstrukcji pracy zostaną podane na początkowych zajęciach – praca ma zawierać tzw. aparat naukowy: przypisy, zestaw wykorzystanej literatury, ewentualnie netografię).