Seminaria fakultatywne

Seminaria ogólne (III rok)

Uwaga: jedna z prac seminaryjnych – wybrana przez studenta – po napisaniu i zaakceptowaniu przez prowadzącego musi zostać zarejestrowana jako praca licencjacka i zamieszczona w uniwersyteckim Archiwum Prac Dyplomowych (APD).

Seminarium ogólne: Dzieło – metodologia – metoda. Wprowadzenie do badań
prof. dr hab. Tadeusz Żuchowski

I-II semestr, 60 godz.

10 pkt. ECTS

Forma zaliczenia: zaliczenie z notą

Zasadniczym celem planowanego seminarium będzie przygotowanie do pracy naukowej historyka sztuki. Przedmiot badawczy zostanie określony dopiero na zajęciach. Istotne w procesie uzgadnianie jest budowanie przez studenta jego warsztatu, tj. wybór tematu, określona metodę postępowania i przyjęcie stosownej metodologii. Preferowane będą tematy dotyczące konkretnego obiektu artystycznego, ale możliwe są także tematy z zakresu teorii sztuki i dziejów badań. Prowadzący seminarium wychodzi założenia, że bez takiej podstawy trudno o krytyczną ocenę dotychczasowej literatury i w następstwie sformułowanie propozycji badawczej. Istotne w pracy naukowej jest bowiem rozróżnianie pisania pod tezę od hipotezy badawczej, a tym samym metodologii od ideologii. Student powinien nauczyć się analizować dotychczasowe propozycje badawcze i odnosić się do nich z stosowną krytycznością, pozwalającą na sformułowanie problemu badawczego.

W pracy nad tekstami seminaryjnymi uczestnicy seminarium staną przed trzeba zasadniczymi kwestiami:

1. rozpoznanie podstawowych kierunków i problemów badawczych;
2. zachowanie niezależnego stanowiska badawczego;
3. sformułowanie problemu badawczego.

Uczestnicy seminarium będą poznawać zasady pisania tekstu naukowego dotyczącego, a efektem końcowym będzie tekst, którego objętość w wersji ostatecznej jest obliczany na 1 arkusz wydawniczy (ok. 21 stron/ 44 tys. znaków). Praca nad tekstem zaplanowana jest na dwa semestry.

W pierwszym semestrze uczestnicy przedstawiają tematy z którymi zamierzają się zmierzyć, omówią podstawową literaturę przedmiotu oraz proponują koncepcję pracy seminaryjnej (konspekt). Na podstawie wystąpień oraz przedłożonego konspektu zostanie wystawiona ocena.

W drugim semestrze, na podstawie trzech prezentacji zbudowanych w oparciu o konspekt, uczestnicy seminarium piszą pracę końcową, opatrzoną stosownymi odsyłaczami i spisami literatury. Ocena po drugim semestrze zostanie wystawiona na podstawie pracy końcowej i aktywności seminaryjnej.

Seminarium trwa dwa semestry.

Warunkiem zaliczenia semestru zimowego jest przedstawienie na seminarium w trakcie semestru konspektu pracy oraz przedłożenie go w wersji pisemnej z podaną literaturą. Tekst oddany powinien być napisany zgodnie z obowiązującymi regułami języka polskiego.

Warunkiem zaliczenia drugiego semestru jest spełnienie dwóch wymogów. Po pierwsze przedstawienie na seminarium co najmniej dwa razy wyników swoich badań, tj. szczegółowe zreferowanie jednego z kluczowych zagadnień pracy oraz zreferowanie całości pracy; po drugie oddanie pracy pisemnej o objętości ok. jednego arkusza wydawniczego, napisanej zgodnie z obowiązującymi regułami języka polskiego i z poprawnie zastosowanym aparatem badawczym (przypisy, podpisy pod ilustracje, podanie źródeł wykorzystanych materiałów). 

Seminarium ogólne: Forma i ikonografia w sztuce średniowiecznej
prof. UAM dr hab. Jarosław Jarzewicz

I-II semestr, 60 godz.

10 pkt. ECTS

Forma zaliczenia: zaliczenie z notą

Seminarium w roku akademickim 2020/2021 będzie skupione na problematyce ewolucji form, typów oraz kwestiach ikonografii w sztuce średniowiecza ze szczególnym uwzględnieniem sztuki Italii w kontekście uwarunkowań historycznych, politycznych i kulturowych. Szczególny akcent położony będzie na dzieje architektury, ale oczywiście uwzględnione będą też problemy stylu, funkcji i ikonografii sztuk przedstawiających. Chciałbym aby poszczególne tematy opracowywane przez uczestników seminarium złożyły się na obraz dynamiki przemian artystycznych w tym regionie i jego oddziaływanie na inne regiony – szczególnie na północ od Alp. Szczegółowa lista tematów i sposób pracy na seminarium zostanie omówiona na początku zajęć. Możliwe jest także – po uzgodnieniu – opracowywanie tematów zaproponowanych przez uczestników seminarium. Warunkiem uczestnictwa w seminarium jest zaliczony egzamin z historii sztuki średniowiecznej.

Forma zaliczenia: obecność na zajęciach, aktywne w nich uczestnictwo (wygłoszenie referatu), przedstawienie konspektu pracy (do końca zajęć pierwszego semestru) i wykonanie pracy seminaryjnej ok. 15-20 stron maszynopisu (do końca zajęć drugiego semestru)

Jako lekturę wprowadzającą polecam zainteresowanym uczestnictwem w zajęciach:

John White, Art and Architecture in Italy 1250-1400, (Pelican Hist. of Art), 3. wyd. Hew Haven – London 1993 (Yale Univ. Press)

Seminarium ogólne: Współczesna sztuka w Ameryce Łacińskiej wobec globalnych problemów politycznych
dr Magdalena Radomska

I-II semestr, 60 godz.

10 pkt. ECTS

Forma zaliczenia: zaliczenie z notą

Seminarium poświęcone będzie krytycznemu omówieniu sztuce problematyzującej konflikty polityczne w komparatystycznej perspektywie globalnej ze szczególnym uwzględnieniem Ameryki Łacińskiej – między innymi artystów z Argentyny, Boliwii, Brazylii, Chile, Ekwadoru, Gwatemali, Peru, Portoryko czy Wenezueli w kontekście sytuacji politycznej w regionie. Tak szerokie spectrum geograficzne umożliwi przekrojowe uchwycenie podejmowanych przez artystów problemów takich jak konflikty zbrojne, tortury, kryzys ekonomiczny, globalne migracje, przemysł narkotykowy, prawa człowieka czy krytyka kapitalizmu z uwzględnieniem lokalnej specyfiki sytuacji politycznej każdego kraju. Omówieniu współczesnej sztuki zaangażowanej w globalne i lokalne problemy polityczne towarzyszyć będzie rekonstrukcja dyskusji teoretycznej poświęconej pojęciom takim jak chociażby „hybrydyzacja kulturowa” (Néstora Garcíi Cancliniego), Ameryka Postłacińska, antropofagia (Oswalda de Andrade), czy dekolonizacja (Waltera Mignolo).

Bibliografia:

Candela, I, Art in Latin America, London 2013.

Elkins, J., Is Art History Global, New York 2007.

Erber P.R., Breaching the Frame: The Rise of Contemporary Art in Brazil and Japan, Los Angeles 2015.

Harris J, The Global Contemporary Art World, Oxford 2017.

Mignolo W.D., The Idea of Latin America, London 2005.

Piotrowski P., Globalne ujęcie sztuki Europy Wschodniej, Poznań 2018.

Preda C., Art and Politics under Modern Dictatorships A Comparison of Chile and Romania, London 2017

Trossek, A (red.), Eesti kunstnikud. Artists of Estonia, Tallin 2007.

Trossek, A. (red.), Liina Siib. A Woman Takes a Little Space, 54th International Art Exhibition – La Biennale di Venezia, Tallin 2011.

Seminarium ogólne: Architektura późnorzymska i wczesnobizantyńska
dr Wojciech Brillowski

I-II semestr, 60 godz.

10 pkt. ECTS

Forma zaliczenia: zaliczenie z notą

W ramach seminarium ogólnego z zakresu historii sztuki starożytnej będą prowadzone badania nad architekturą późnorzymską i wczesnobizantyńską. W semestrze zimowym, po krótkim repetytorium z dziejów architektury czasów późnej Republiki i wczesnego Cesarstwa, nastąpi omówienie głównych budowli publicznych, wzniesionych w Rzymie i prowincjach od końca III do połowy V wieku naszej ery, świeckich oraz religijnych – zarówno pogańskich, jak i chrześcijańskich. W drugim skupimy się nad historią architektury bizantyńskiej, poczynając od założenia Konstantynopola, aż po zakrojony na szeroką skalę program budowlany Justyniana, nie tylko w stolicy Cesarstwa Wschodniego, ale też w jego prowincjach. Zanalizowane na konkretnych przykładach zostaną węzłowe problemy z zakresu architektury oraz urbanistyki. Dzieła architektury będą również interpretowane pod względem strukturalnym, funkcjonalnym oraz programowym, jako obiekty wplecione nie tylko w miejską sieć powiązań przestrzennych, ale też kulturowych, politycznych, społecznych, etc. Nastąpi też omówienie – w ujęciu historycznym – stosowanych materiałów i technik, logistyki procesu budowlanego, ról architekta i inwestora. W tym celu będą analizowane nie tylko same budowle, ale też pozostałości kamieniołomów, warsztatów produkcyjnych oraz infrastruktury wykorzystywanych w procesie ich wznoszenia.

            Podstawowe kryterium zaliczenia będzie stanowić pozytywna ocena pracy pisemnej, stworzonej z wykorzystaniem elementów warsztatu historyka sztuki starożytnej oraz aparatu bibliograficznego, specyficznego dla tej dziedziny. Istotnym elementem oceny będzie stopień zaangażowania studenta w przebieg zajęć – aktywność oparta na znajomości zadanych lektur. Ze względu na ograniczoną liczbę publikacji w języku polskim, od studentów będzie wymagana znajomość języków obcych w stopniu umożliwiającym czytanie ze zrozumieniem większości z wymienionych poniżej tekstów.

Literatura

J.C. Anderson, Roman Architecture and Society, Baltimore – London 1997,

T.C. Bannister, “The Constantinian Basilica of Saint Peter at Rome”, Journal of the Society of Architectural Historians, 1968, 27.1, s. 3-32,

F.A. Bauer, “Urban Space and Ritual: Constantinople in Late Antiquity”, Acta ad Archaeologiam et Artium Historiam Pertinentia, 2001, 15, s. 27-61,

1. Busine, “From Stones to Myth: Temple Destruction and Civic Identity in the Late Antique

Roman East”, Journal of Late Antiquity, 2013, 6.2, s.325-346,

Cambridge Companion to the Age of Constantine, red. N. Lenski, Cambridge 2006

Cambridge Companion to the Age of Justinian, red. M. Maas, Cambridge 2005,

1. Cameron, The Mediterranean World in Late Antiquity, AD 395-600, London – New York 2001,

Companion to Byzantium, red. L. James, Malden 2010

Companion to Late Antiquity, red. P. Rousseau, J. Raithel, Malden 2009

1. Cormack, Byzantine Art, Oxford 2018,
2. Ćurčić, Architecture in the Balkans from Diocletian to Süleyman the Magnificent, New Haven – London 2010,

J.R. Curran, Pagan City and Christian Capital: Rome in Fourth Century, Oxford 2000,

1. Dark, J. Kostenec, Hagia Sophia in Context: An Archaeological Re-examination of the Cathedral of Byzantine Constantinople, Oxford – Philadelphia 2019,
2. Dark, F. Özgümüş, Constantinople: An Archaeology of a Byzantine Megapolis, Oxford – Philadelphia 2013,

F.W. Deichmann, Archeologia chrześcijańska, Warszawa 1994,

H.W. Dey, The Aurelian Wall and the Refashioning of Imperial Rome, AD 271-855, Cambridge 2011,

1. Głowa, “Spolia w budowlach konstantyńskich. Dekadencja, innowacja czy kontynuacja tradycji”, Vox Patrum 2015, 35 (64), s.131-148,

Greenhalgh, Marble Past, Monumental Present: Building with Antiquities in the Mediaeval Mediterranean, Leiden – Boston 2009,

Interpreting Transformations of People and Landscapes in Late Antiquity and the Early Middle Ages, red. P. Diarte-Blasco, N. Christie, Oxford – Philadelphia 2018,

5. Jäggi, Ravenna: Kunst und Kultur einer spätantiken Residenzstadt; die Bauten und Mosaiken des 5. und 6. Jahrhunderts, Regensburg 2016,
6. Krautheimer, Early Christian and Byzantine Architecture, Harmondsworth 1979,
7. Krautheimer, Rome: Profile of the City, 312-1308, Princeton 1980,
8. Kitzinger, Byzantine Art in the Making: Main Lines of Stylistic Development in Mediterranean Art, 3rd-7th Century, London 1977,

A.D. Lee, From Rome to Byzantium, AD 363 to 565: The Transformation of Ancient Rome, Edinburgh 2013,

W.L. MacDonald,  The Architecture of the Roman Empire, vol. 1-2, New Haven – London, 1982-1986,

C.G. Malacrino, Constructing the Ancient World: Architectural Techniques of the Greeks and Romans, Los Angeles 2010,

C.A. Mango, Byzantine Architecture, New York 1974,

Old Saint Peter’s, Rome, red. R. McKitterick et al., Cambridge – New York 2018,

1. Sadurska, Archeologia starożytnego Rzymu, t.1-2, Warszawa 1975-1980,
2. Saradi, “The Use of Ancient Spolia in Byzantine Monuments: The Archaeological and Literary Evidence”, International Journal of the Classical Tradition, 1997, 3.4, s. 395-423.

Social and Political Life in Antiquity, red. W. Bowden, A. Gutteridge, C. Machado, Leiden – Boston 2006,

Świat rzymski w IV wieku, red. P. Filipczak, R. Kosiński, Kraków 2015,

1. Taylor, Roman Builders: a Study in Architectural Process, Cambridge 2003,

Architecture of the Sacred: Space, Ritual, and Experience from Classical Greece to Byzantium, red. B.D. Westcoat, R.G. Ousterhout, Cambridge 2012.

1. Wilson Jones, Principles of Roman Architecture, New Haven – London 2003,

A.M. Yasin, Saints and Church Spaces in the Late Antique Mediterranean: Architecture, Cult, and Community, Cambridge 2010.