Zajęcia problemowo – specjalizacyjne (II-III rok)
Ikonografia
dr Adam Soćko
I semestr, 30 godz.
2 pkt. ECTS
Forma zaliczenia: zaliczenie z notą
Forma zaliczenia:
– zaliczenie kolokwium podsumowującego wiedzę przekazaną w trakcie zajęć
– dopuszczalne 2 nieobecności nieusprawiedliwione
Zajęcia będą miały charakter wykładu wprowadzającego w badania nad ikonografią sztuki chrześcijańskiej. Mają także zapoznać studentów z jedną z podstawowych, uniwersalnych metod interpretacji dzieł sztuki. Zakres poruszanej problematyki dotyczyć będzie treści zapisanych w obrazach, symboliki, konwencji i różnych wariantów przedstawieniowych poszczególnych tematów narracyjnych, dewocyjnych czy cykli przedstawieniowych (np. Narodzenie Marii, Zwiastowanie, Narodzenie Chrystusa, Pokłon trzech króli, Zaśnięcie i Wniebowzięcie Marii, Krzyż, Pieta, Chrystus Umęczony, Tron łaski a Pieta Patris, Immaculata, Ikonografia świętych polskich). Istotą zajęć jest ukazanie związku dawnej sztuki przedstawieniowej z problematyka religijną, światopoglądową, literacką i zmian zachodzących w ikonografii pod wpływem nowych prądów myślowych (np. emblematyka) lub wybitnych dział sztuki. Zajęcia prowadzone będą w oparciu o przykłady sztuki wczesnochrześcijańskiej, średniowiecznej i nowożytnej. W ramach zajęć prezentowane będą przykłady interpretacji wybitnych dzieł sztuki opartych na analizie ikonograficznej – np. Las Meninas Velázqueza, czy wystrój Kaplicy Pałacowej w Palermo.
Podstawowa literatura:
Biblia (Pismo Święte – Biblia Tysiąclecia, a także tłum. J. Wujka);
- de Voragine, Złota Legenda, Wybór, tłum. J. Pleziowa, oprac. M. Plezia, Warszawa 1983;
Apokryfy Nowego Testamentu, t.1, Ewangelie apokryficzne, red. M. Strowieyski, Lublin 1986;
Owidiusz, Metamorfozy (wyd. BN Ossolineum, tłum. A. Kamieńska, S. Stabryła), Wrocław – Warszawa – Kraków 1995;
- Ripa, Iconologia, tłum. I. Kania, Kraków 1998;
Leksykony i podstawowe kompendia:
- R. Curtis, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 1997;
Emblemata. Handbuch zur Sinnbildkunst des XVI und XVII Jahrhunderts, Hrsg. A. Henkel, A. Schöne, Stuttgart 1976;
- Forstner, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990;
- Grimal, Śłownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1987;
- Künstle, Ikonographie der christlichen Kunst, t.1-2, Freiburg 1926-28;
Lexikon der christlichen Ikonographie (LCI), wyd. E. Kirschbaum SJ., t.1-8, Rom – Freiburg – Basel… 1968-1976;
- Lurker, Słownik obrazów i symboli biblijnych, Poznań 1989;
Reallexikon zur deutschen Kunstgeschichte, wyd. O. Schmitt i inni, Stuttgart 1937-
- Réau, Iconographie de l’art chrétien, t.1-6, Paris 1955-1959
- Sachs, E. Badstübner, H. Neumann, Christliche Ikonographie in Stichworten, Leipzig 1980;
- Schiller, Ikonographie der christlichen Kunst, t.1-4, Gütersloh 1966-1980.
Historia designu
Prowadzący: prof. UAM dr hab Piotr Korduba
60 godz., I-II sem.
2 pkt. + 2 pkt. ECTS
Celem zajęć jest zapoznanie słuchaczy z podstawowymi tendencjami sztuki dekoracyjnej, użytkowej oraz designu europejskiego od końca XIX w. do 2 połowy XX w. pod względem ich zróżnicowania regionalnego oraz głównych kierunków omawianego czasu.
Podczas zajęć omówione zostaną główne kierunki kształtowania sztuki przedmiotów dekoracyjnych i użytkowych na przestrzeni około 100 lat poczynając od zagadnień związanych z angielskim ruchem Arts&Crafts, jego kontynentalną recepcją oraz zjawiskiem secesji. Przedmiotem kolejnych rozważań będzie znaczenie przełomu modernistycznego we wzornictwie ze szczególnym uwzględnieniem roli Bauhausu, a także znaczenia tego nurtu dla sztuki dekoracyjnej i wnętrzarstwa w Polsce międzywojennej. Następnie zajmiemy się designem i wzornictwem przemysłowym w powojennej Europie. Zajęcia te będą dotyczyły zarówno doświadczeń w krajach komunistycznych (Polska, DDR) jak i w szeroko rozumianym zachodnim świecie (design skandynawski). W trakcie opisywanych zajęć zapoznamy się z najważniejszymi teoriami i teoretykami omawianych zagadnień, najważniejszymi projektantami przedmiotów, a także samymi dziełami i niekiedy także z ich wytwórniami.
Metody zaliczenia: kolokwium wizualne.
Literatura (wybrana):
The Arts & Crafts Movement in Europe & America: Design for the Modern World, red. W. Kaplan, Los Angeles 2004.
- Banaś, Polski New Look. Ceramika użytkowa lat 50. i 60., Wrocław 2011.
- Bochińska, Zacznij kochać dizajn: jak kolekcjonować sztukę użytkową, Warszawa 2016.
Chcemy być nowocześni. Polski design 1955-1968 z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, red. A. Demska, A. Frąckiewicz, A. Maga, Warszawa 2011.
- Crowley, National style and nation-state. Design in Poland from the vernacular revival to the international style, Manchester-New York 1992.
- Droste, The Bauhaus: 1919-1933 reform and avant-garde, Hong-Kong 2006.
- Huml, Polska sztuka stosowana XX wieku, Warszawa 1978.
- Hübner-Wojciechowska, Przewodnik dla kolekcjonerów. Lata 60 XX wieku. Sztuka użytkowa, Warszawa 2014.
- Korduba, Ludowość na sprzedaż, Warszawa 2013.
- Kostrzyńska-Miłosz, Polskie meble 1918-1939. Forma-funkcja-technika, Warszawa 2005.
Między tradycją a nowoczesnością: Instytut Wzornictwa Przemysłowego w poszukiwaniu tożsamości we wzornictwie, red. I. Borowicz, Warszawa 2001.
- Sparke, Design: historia wzornictwa, Warszawa 2012.
Rzeczy niepospolite. Polscy projektanci XX wieku, red. C. Frejlich, Kraków 2013.
Hans M. Wingler, Das Bauhaus, Schauberg 1975.
Wizje nowoczesności. Lata 50. i 60. – wzornictwo, estetyka, styla życia, red. A. Kiełczewska, M. Porajska-Hałka, Warszawa 2012.
Z drugiej strony rzeczy. Polski dizajn po roku 1989, red. C. Frejlich, Kraków 2018.
Ochrona zabytków
dr Tomasz Ratajczak
II semestr, 30 godz.
2 pkt. ECTS
Forma zaliczenia: zaliczenie z notą
Zajęcia poświęcone będą teoretycznym oraz praktycznym aspektom ochrony zabytków. W ramach zajęć zaprezentowane zostaną na tle europejskim regulacje prawne ochrony zabytków obowiązujące w Polsce, oraz historia formowania doktryn konserwatorskich. Omówiona zostanie także działalność instytucji zajmujących się ochroną zabytków w Polsce. W oparciu o wybrane przykłady przedstawione zostaną problemy związane z rewitalizacją obiektów zabytkowych, będące przedmiotem licznych kontrowersji w środowisku konserwatorów i historyków sztuki. Przedmiotem analizy będą także szanse i zagrożenia, które w dziedzinie ochrony zabytków pojawiają się na skutek umasowienia turystyki kulturowej.
Wybrana literatura:
– P. Dettloff, Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918-1930, Kraków 2007,
– J. Frycz, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918, Warszawa 1975,
– P. Majewski, Ideologia i konserwacja. Architektura zabytkowa w Polsce w czasach socrealizmu, Warszawa 2009,
– E. Małachowicz, Konserwacja i rewaloryzacja architektury w zespołach i krajobrazie, Wrocław 1994,
– E. Małachowicz, Ochrona środowiska kulturowego, t. 1-2, Wrocław 1982,
– B. Rymaszewski, Polska ochrona zabytków, Warszawa 2005,
– W. Frodl, Pojęcia i kryteria wartościowania zabytków, Warszawa 1966,
– M. Kurzątkowski, Mały słownik ochrony zabytków, Warszawa 1989,
– Doktryny i realizacje konserwatorskie w świetle doświadczeń krakowskich ostatnich 30 lat, red. B. Krasnowolski, Kraków 2011,
– Zamki w ruinie – zasady postępowania konserwatorskiego, red. B. Szmygin, P. Molski, Warszawa – Lublin 2012.
– Leksykon prawa ochrony zabytków, red. K. Zeidler, Warszawa 2010,
– kwartalnik „Ochrona Zabytków”,
– tekst Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, dostępny w Internecie