CALL FOR PAPERS: Artium Quaestiones

CFP: Reprodukcja dzieła sztuki

Historia sztuki jako dyscyplina naukowa nie istnieje bez reprodukcji. Reprodukcje nie tylko stanowią wizualny dowód w narracjach historyczno-artystycznych, ale w istotny sposób wpływają na jej paradygmat. Intensywnie rozwijające się od dekady badania pokazują, że to wizualne narzędzie historyków sztuki (najczęściej fotografia), traktowane do niedawna jako neutralny dokument, wymaga krytycznych studiów.

Historia reprodukcji to historia ich roli w nauce, historia rozpowszechniania wiedzy i jej popularyzowania, a także budowania katalogów zabytków, nierzadko podporządkowanych określonej wizji świata, uwikłanej w ideologiczne i polityczne sieci zależności. Studia nad reprodukcją wymagają zatem analizy określających je konwencji, ich wizualności, technik i form prezentacji (grafiki, diapozytywy, slajdy, albumy, pocztówki, ekran komputera, etc.), a także systemów ich klasyfikacji, opartych na podziałach geograficznych, narodowych, dziedzinowych i innych. W ten sposób możliwe staje się badanie reprodukcji jako określonego sposobu widzenia dzieła, które ucieleśnia wyraźnie zdefiniowaną ideę sztuki w kategoriach uniwersalistycznych, materialnych, politycznych i in. To także historia uniwersyteckich fototek i archiwów zbierających katalogi zabytków, przesłanki powstania których mogą mieć wymiar kolonizacyjny lub być związane z kształtowaniem narodowej tożsamości. Propagandowe wykorzystanie reprodukcji – czego spektakularnym przykładem pozostają materiały stworzone na użytek nazistowskich wystaw „Sztuki zdegenerowanej”, uzmysławia ich sprawczość i szerokie znaczenie społeczno-kulturowe, ale także polityczne i ideologiczne.

Próba jednoznacznego zdefiniowania reprodukcji dzieła sztuki jako autonomicznego przedmiotu badań budzi wiele wątpliwości. Wspólnym mianownikiem definicji pozostaje cel reprezentacji dzieła pod jego nieobecność. Przy czym różnorodność fotografii dzieł sztuki nierzadko komplikuje wyraźne odgraniczenie tego, co jest reprodukcją, a co – ze względu na swoją sugestywność zyskuje już status osobnego dzieła fotograficznego czy filmowego – medialnej interpretacji. Czy słynne zdjęcia z „Body to Performance” (1969-1973) Dennisa Oppenheima stanowią dokumentację działań, reprodukcje działania artystycznego czy są elementem projektu? Czy w przypadku „Fontanny” (1917) Marcela Duchampa reprodukcja wykonana przez Edwarda Steichena niszczy aurę samego dzieła, czy wręcz przeciwnie, pozwala na jej wzmocnienie? Jaka różnica zachodzi pomiędzy reprodukcją w medium fotograficznym, filmowym a immersyjną projekcją? Zasygnalizowane powyżej kwestie obejmują badanie praktyk artystycznych oraz historii historii sztuki, a także innych dyscyplin naukowych wykorzystujących reprodukcje (np. konserwacji zabytków). W każdym z tych obszarów istotna pozostaje szersza perspektywa zmieniających się historycznie warunków kulturowych, społecznych, ekonomicznych i politycznych.

W przygotowywanym przez nas numerze „Artium Quaestiones“ szczególnie interesują nas poniżej wskazane kwestie.

• Rola i miejsce reprodukcji dzieł sztuki w rozwoju historii sztuki jako dyscypliny naukowej, a także w innych dyscyplinach: historii filmu czy historii grafiki. Konwencje reprodukcji jako modele widzenia i interpretacji dzieł sztuki. „Eksplorowanie” dzieła okiem aparatu i kamery (np. otwarcie na doświadczenie haptyczne). Kategoria czasu w reprodukcji filmowej.

• Reprodukcja jako obiekt materialny. Analiza specyfiki danego medium i zastosowanej techniki (grafika, fotografia, film, projekcja immersyjna). Wpływ sposobów prezentacji (teka, pocztówka, projekcja, pokaz slajdów, książka, album i in.) na percepcję reprodukcji i reprodukowanego dzieła.

• Reprodukcja dzieła sztuki w służbie propagandy.

• Cyfrowa reprodukcja w wirtualnych muzeach, immersyjne reprodukcje, dostępność reprodukcji w zasobach internetów – wpływ na kulturowo-społęczny status (reprodukcji) dzieła sztuki.

• Kolekcje reprodukcji (uniwersyteckie kolekcje, muzealne zbiory, archiwa narodowe) – struktura, organizacja i założenia.

• Reprodukcja, dokumentacja czy fotografia jako element projektów artystycznych – definicja reprodukcji.

Prosimy o nadsyłanie abstraktów (2000-3000 znaków) wraz z krótkim biogramem naukowym (do 500 znaków) do 30 listopada 2021 na adres aq.redakcja@amu.edu.pl. Przyjmujemy zgłoszenia w języku polskim, angielskim i niemieckim. Autorzy zaakceptowanych propozycji będą proszeni o dostarczenie pełnych tekstów do 1 marca 2022. Preferowana objętość tekstów to około 50.000 znaków (z przypisami oraz bibliografią końcową). Teksty muszą być sformatowane według zasad podanych na stronie internetowej czasopisma (zakładka Dla Autorów). Przypominamy także, że

możliwe jest nadsyłanie propozycji artykułów z dziedziny historii sztuki, które nie są związane z sekcją tematyczną numeru – do sekcji Varia.