Horizontal Art History and Beyond. Revising Peripheral Critical Practices

This book is devoted to the concept of horizontal art history—a proposal of a paradigm shift formulated by the Polish art historian Piotr Piotrowski (1952–2015)—that aims at undermining the hegemony of the discourse of art history created in the Western world.

The concept of horizontal art history is one of many ideas on how to conduct nonhierarchical art historical analysis that have been developed in different geopolitical locations since at least the 1970s, parallel to the ongoing process of decolonization. This book is a critical examination of horizontal art history which provokes a discussion on the original concept of horizontal art history and possible methods to extend it. This is an edited volume written by international scholars who acknowledge the importance of the concept, share its basic assumptions and are aware both of its advantages and limitations.

The book will be of interest to scholars working in art history, art historiography and postcolonial studies.

 

1.11.2022

Hopper wirtualny. Obrazy w pamiętającym spojrzeniu

Książka Hopper wirtualny. Obrazy w pamiętającym spojrzeniu to wnikliwa analiza współczesnego odbioru i funkcjonowania malarstwa Edwarda Hoppera w sztuce i kulturze wizualnej zarówno na polu oglądowego doświadczenia, jak i dyskursu krytycznego. Określenie „wirtualny” odnosi się do poszerzonego pola oddziaływania dzieł, w którym kluczową rolę odgrywają praca pamięci, generowane przez percypowane obrazy wizualne skojarzenia i wyobrażeniowe projekcje widza (interpretatora). Niezbędne dla określenia specyfiki twórczości amerykańskiego artysty problemy, wiążące się z rozproszoną obecnością i odbiorem tego malarstwa w kontekście innych obrazów, dotyczą ontologicznego statusu obrazu, pamięci, medium, fotografii, filmu, tzw. nowych mediów i kultury popularnej. Przyjęta w książce perspektywa współczesnego doświadczenia widzącego i piszącego podmiotu pozwala stworzyć krytyczną alternatywę dla tradycyjnego modelu monografii artystycznej „życie i twórczość”. Z kolei splot metodologicznych inspiracji intertekstualnością, hermeneutyką obrazu czy psychoanalizą umożliwił wypracowania pojęć nowych (takich jak „percytowanie) i analityczne zastosowanie, wydawałoby się, dobrze już znanych (takich jak „wirtualność”).

10.08.2022

All-women art spaces in Europe in the long 1970s

The texts gathered in this volume embrace women artists-only exhibitions, festivals, collective art projects, groups and associations, organised in the long 1970s in Europe (1968-1984). These all-women art initiatives are closely related to developments within the political and politicized women’s movement in Europe and America but what emerges is the varied and plural manner of their engagements with feminism(s) alongside their creation of ‘heterotopias’ in relation to specific sites/ politics/ collaborative art practices. This book presents examples from Italy, Spain, UK, Portugal, Austria, Poland, Denmark, Germany (East and West), The Netherlands, France and Sweden. While each chapter is largely devoted to one country, the authors point to how the local and specific political situation in which these initiatives emerged is linked to global tendencies as well as inter-European exchanges. Each chapter of this book thus assesses the impact of travelling views of feminism, by considering connections made between women artists (often when travelling abroad) or their knowledge of art practices from abroad. Distinct and highly varied attitudes towards political activism (from strong engagement to a clearly pronounced distance and even hostility) are shown in each essay and, what is more, they are shown as based on radically different premises about feminism, politics and art. Contributors: Fabienne Dumont, Annika Öhrner, Katy Deepwell, Elke Krasny, Nina Hoechtl, Julia Wieger, Monika Kaiser, Kathleen Wentrack, Katia Almerini, Márcia Oliveira, Agata Jakubowska, and Susanne Altmann.

11.08.2022

Zachować, zmienić, zburzyć. Losy pomników w czasach przemian

Książka jest rezultatem konferencji zorganizowanej pod tym samym tytułem i została pomyślana jako wielokierunkowa dyskusja nad problemem niechcianych pomników, a zwłaszcza tych o wybitnych walorach artystycznych, albowiem ich status jest szczególny. Punktem odniesienia jest pomnik w Olsztynie zrealizowany przez wybitnego polskiego rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego (1875–1964). W niniejszej publikacji przypadek pomnika olsztyńskiego został osadzony w szerszym kontekście. Poszczególni autorzy podnoszą problem pomnika w mieście, jego lokalizacji i funkcji, a także racje stojące za jego zniszczeniem względnie translokacją. Pomniki są jednymi z ważniejszych nośników pamięci. Nic dziwnego, że w sporze o pomniki kluczowa staje się kwestia pamięci. Oprócz artykułów istotne miejsce w książce zajmują głosy w dyskusji, która podczas konferencji toczyła się wokół trzech problemów: pomnik a kontekst, olsztyńskie narracje pomnikowe i niechciane dziedzictwo.

https://press.amu.edu.pl/pl/zachowac-zmienic-zburzyc-losy-pomnikow-w-czasach-przemian.html

23.11.2022

Ludowość na sprzedaż. Towarzystwo popierania przemysłu ludowego, cepelia, instytut wzornictwa przemysłowego

To książka o fenomenie, jakim w XX wieku było polskie wzornictwo, wnętrzarstwo i moda inspirowana sztuką i rękodziełem ludowym. Mimo że ludowość na sprzedaż może wydawać się dzieckiem czasów peerelowskich, wyrosła jednak z wyrafinowanej koncepcji, którą współtworzyły urzędnicze, naukowe i artystyczne elity międzywojennej Polski. To na wypracowanej wówczas modzie i mechanizmach wytwórczych opierała się Cepelia. Unikatowe przedsiębiorstwo utworzone już w powojennej, komunistycznej Polsce, które wykształciło własny - cepeliowski - styl, naznaczając nim nie tylko oficjalne wnętrza użyteczności publicznej, lecz także polskie mieszkania drugiej połowy XX wieku. Ludowość na sprzedaż była nie tylko sposobem wykorzystania ludowej estetyki w rodzimym wzornictwie, lecz także wielkim, rozciągniętym na przestrzeni różnych okresów projektem o znaczeniu estetycznym, kulturowym, politycznym i gospodarczym.

10.08.2022

Globalne ujęcie sztuki Europy Wschodniej

Ostatnie dzieło wybitnego historyka sztuki o wielkiej wrażliwości społecznej to studium peryferii artystycznych świata, wykluczeń z głównej historycznoartystycznej narracji. Autor szuka metod odwracania, podważania tejże narracji, ujawniając przy tym artystyczne (i nie tylko) praktyki wykluczania. Studium oparte na porównawczej, horyzontalnej metodzie pozwala spojrzeć na kultury pozostające poza głównym nurtem jak na całość zjawiska peryferii ? nawet jeśli nie po to, by zmieniać świat, to przynajmniej aby go zrozumieć. Oto przesłanie, w którego realizację Mistrz swoimi dziełami (m.in. Awangarda w cieniu Jałty, REBIS 2005, Znaczenia modernizmu<.EM>, REBIS 1999, Agorafilia, REBIS 2010) wniósł niezwykle cenny wkład

11.08.2022

Super fundamenta. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Szczęsnemu Skibińskiemu

Monografia zbiorowa jest księgą jubileuszową dedykowaną prof. Szczęsnemu Skibińskiemu z okazji 80. urodzin i zawiera teksty badaczy z całej Polski dotyczące problematyki naukowej pośrednio i bezpośrednio związanej z działalnością Jubilata.

16.04.2023

Niewczesne obrazy. Nietzsche i sztuki wizualne

Problematyka książki obejmuje szeroko rozumiane związki między myślą Fryderyka Nietzschego a sztukami wizualnymi. Praca składa się z czterech studiów podejmujących w różnych perspektywach analizę zjawisk artystycznych o znacznej rozpiętości historycznej. Przedmiotem analizy w pierwszej części są nietzscheańskie ekfrazy obrazów Rafaela, teoria malarstwa zawarta w „Narodzinach tragedii” oraz recepcja tej myśli w twórczości amerykańskiego abstrakcjonisty Marka Rothki. W drugiej części rozważana jest obecność motywów obrazowych w pismach myśliciela oraz jego związki biograficzne ze sztuką. Pracę zamyka studium poświęcone portretom fotograficznym filozofa akcentujące wywiedzione z pism Nietzschego temporalne wymiary obrazowości.

10.08.2022

Atanazy Raczyński, Dziennik, tom I: Wspomnienia z dzieciństwa oraz Dziennik 1808–1830

Dziennik Atanazego Raczyńskiego (1788–1874) z lat 1808–1866, po raz pierwszy publikowany w tak obszernym wyborze, w polskim przekładzie i w krytycznym opracowaniu, należy do najobszerniejszych, najbardziej znaczących, a zarazem najmniej znanych przykładów polskiej diarystyki XIX wieku. Stanowi on nieocenione źródło dla badaczy świadomości politycznej i narodowej polskich elit arystokratycznych w przełomowym okresie między epoką ancien régime’u i nowoczesnością. Zawartość dziennika odzwierciedla w sposób sugestywny żywot autora, jego myślenie o świecie, a także kontekst jego życia: arystokraty osadzonego w środowisku polskim i prusko-niemieckim, polityka, dyplomaty, namiętnego komentatora europejskiej polityki, kolekcjonera, wpływowego krytyka i historyka sztuki niemieckiej i europejskiej. Biografia Raczyńskiego, znakomicie udokumentowana w Dzienniku, jest tu szczególna i przykładowa: monarchisty i konserwatysty, osobistości funkcjonującej w napięciu między lojalnością narodową i rozchodzącą się nią wizją aktualnej polityki i polityczno-społecznym światopoglądem, między pamięcią o dawnej Rzeczpospolitej, obserwacją nieudanych prób jej odrodzenia i wpisywaniem się w rzeczywistość Królestwa Pruskiego. Obok polityczno- i społeczno-historycznego wymiaru dokumentu można w nim odnaleźć walory w diarystyce polskiej nieomal wyjątkowe – m.in. szczerość Raczyńskiego w wyznaniach o sobie i bezwzględność w relacjach i niedyskrecjach o innych. W rezultacie Dziennik oddaje znakomicie obraz środowiska, w jakim się autor obracał, obraz zarówno fasadowych, jak i za fasadą ukrywających się obyczajów.

11.08.2022

Tło i powierzchnia obrazu. Studia z teorii i historii badań nad sztuką

Tło i powierzchnia obrazu to trzeci z cyklu, po tomach Obraz jako obiekt teoretyczny oraz Obrazy mocne – obrazy słabe (2018), zbiór artykułów poświęcony zagadnieniom teorii i historii badań nad sztuką, obejmujący czasy od nowożytności po współczesność.

16.04.2023